Co to jest BDO i kogo dotyczy?
BDO to system informatyczny stworzony po to, by uszczelnić rynek odpadowy w Polsce. Obowiązek wpisu do rejestru BDO mają firmy, które wytwarzają odpady inne niż komunalne, transportują je, magazynują lub prowadzą obrót nimi. Chodzi przede wszystkim o zapewnienie pełnej kontroli nad przepływem odpadów – kto je wytwarza, kto je przetwarza, kto je odbiera.
Obowiązkiem objęte są nie tylko przedsiębiorstwa, ale również jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, jeśli w ramach swojej działalności wytwarzają lub przekazują odpady.
Warto dodać, że wytwórcy odpadów komunalnych, czyli osoby fizyczne w gospodarstwach domowych, nie podlegają obowiązkowi rejestracji w BDO – chyba że odpady te są zbierane w ramach działalności gospodarczej, np. przez zarządców nieruchomości czy wspólnoty mieszkaniowe. W takim przypadku obowiązek może dotyczyć podmiotu obsługującego te odpady.
Kiedy powstaje obowiązek rejestracji w BDO?
Nie każda działalność wiąże się z obowiązkiem rejestracyjnym. Kluczowe jest to, czy działalność powoduje powstawanie odpadów i czy są one przekazywane dalej. Dla przykładu: firma budowlana, która demontuje stalowe konstrukcje, generuje odpady w postaci złomu – musi więc mieć wpis. Ale już sklep z narzędziami, który sprzedaje nowe elektronarzędzia, nie musi się rejestrować, jeśli nie generuje odpadów. Co istotne – firmy, które wytwarzają bardzo niewielkie ilości złomu, mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, jeśli mieszczą się w limitach określonych w przepisach.
Nie wiesz, czy Twoja firma musi mieć BDO?
Ten artykuł rozwiewa wszystkie wątpliwości związane z rejestracją w BDO dla firm budowlanych.
Czy złom to odpad?
To zależy. W polskim prawie każdy materiał lub przedmiot, który posiadacz zamierza lub musi usunąć, jest odpadem. Jeśli więc firma pozbywa się złomu, traktuje go jako zbędny – jest to odpad. Ale jeśli jest to element pełnowartościowy, który może zostać ponownie użyty lub sprzedany jako surowiec – nie musi być klasyfikowany jako odpad. Dotyczy to także odpadów powstałych w wyniku demontażu czy remontu, ale możliwych do bezpośredniego wykorzystania.
Złom jako surowiec wtórny
Czasem złom nie jest odpadem, ale pełnoprawnym surowcem wtórnym. Na przykład: stalowe pręty z rozbieranego magazynu, które można wykorzystać przy innej budowie. Kluczowe jest tu to, czy materiał nie stracił wartości użytkowej i może być wykorzystany bez potrzeby dalszego przetwarzania. Taka ponowna sprzedaż może dotyczyć również postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, które nadal mają wartość użytkową (np. sprzęt AGD, narzędzia, maszyny).
Złom użytkowy – wyjątki
Nie wszystko, co wygląda na złom, jest odpadem. Przykład: stary agregat prądotwórczy, który nadal działa i może zostać sprzedany innemu użytkownikowi. W takiej sytuacji mówimy o towarze, nie o odpadzie. Podobnie z działającymi częściami zamiennymi, urządzeniami, narzędziami. Odpadem będą dopiero wtedy, gdy zostaną trwale uszkodzone lub utracą wartość użytkową.
Obowiązki firm handlujących złomem
Firmy zajmujące się skupem i sprzedażą złomu w praktyce najczęściej muszą być wpisane do BDO. Wynika to z faktu, że przyjmują odpady powstające w różnych gałęziach gospodarki i przekazują je dalej do przetwarzania.
Czy firma skupująca złom potrzebuje wpisu do BDO?
Tak, jeśli przyjmuje złom w charakterze odpadu – czyli pochodzi on z demontażu, rozbiórek, remontów itp. – obowiązuje ją wpis oraz prowadzenie ewidencji. Wyjątkiem byłoby skupowanie pełnowartościowych części czy urządzeń do ponownego użytku bez potrzeby ich przetwarzania.
Potrzebujesz przewodnika po przepisach o odpadach?
Sprawdź praktyczne podsumowanie najważniejszych obowiązków wynikających z ustawy o odpadach.
Różnice między złomem-odpadem a towarem handlowym
Wyobraźmy sobie dwa przypadki. Pierwszy: firma odbiera od klienta uszkodzony transformator i sprzedaje go do przetwórni – to jest odpad, trzeba go ewidencjonować. Drugi: ten sam transformator zostaje sprawdzony, działa i zostaje sprzedany innej firmie do dalszego użytku – to towar, nie odpad. Kluczowa jest ocena funkcjonalności i celu dalszego wykorzystania.
Limity ilościowe i wyjątki od ewidencji odpadów (wraz z tabelą zwolnień)
Nie każda ilość złomu musi być ewidencjonowana w BDO. Rozporządzenie przewiduje limity, poniżej których firmy są zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Przykładowo:
odpady metalowe z rolnictwa: do 10 Mg/rok,
metale z remontów i budów: do 5 Mg/rok,
odpady z obróbki metali (np. wióry, opiłki): do 0,5 Mg/rok.
Limity te różnią się w zależności od rodzaju metalu, a także źródła jego pochodzenia. Jeśli firma mieści się w określonych progach – nie musi prowadzić pełnej ewidencji w BDO. Trzeba jednak pamiętać, że brak obowiązku ewidencji nie zwalnia z obowiązku właściwego zagospodarowania odpadu oraz przekazania odpadów uprawnionemu podmiotowi.
Na podstawie przedstawionego rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. (Dz.U. 2019 poz. 2531), można stwierdzić, że pod BDO nie podlegają następujące odpady (do określonych limitów ilościowych).
Jakie odpady nie podlegają pod BDO?
Rodzaje odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów:
Lp. | Rodzaj odpadów | Kod odpadów | Ilość odpadów [Mg]/rok |
|---|---|---|---|
1 | Odpadowa masa roślinna | 02 01 03 | bez ograniczeń |
2 | Odpady z gospodarki leśnej | 02 01 07 | bez ograniczeń |
3 | Odpady metalowe | 02 01 10 | do 10 |
4 | Odpady kory i korka | 03 01 01 | do 5 |
5 | Trociny, wióry, ścinki drewna i płyta wiórowa inne niż wymienione w 03 01 04 | 03 01 05 | do 5 |
6 | Odpady toner drukarski inny niż wymieniony w 08 03 17 | 08 03 18 | do 0,2 |
7 | Odpady z toczenia i piłowania żelaza oraz jego stopów | 12 01 01 | do 0,1 |
8 | Odpady z toczenia i piłowania metali nieżelaznych | 12 01 03 | do 0,05 |
9 | Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe | 13 02 08* | do 0,02 |
10 | Opakowania z papieru i tektury | 15 01 01 | do 0,5 |
11 | Opakowania z tworzyw sztucznych | 15 01 02 | do 0,5 |
12 | Opakowania z drewna | 15 01 03 | do 1 |
13 | Opakowania z metali | 15 01 04 | do 0,1 |
14 | Opakowania wielomateriałowe | 15 01 05 | do 0,5 |
15 | Opakowania ze szkła | 15 01 07 | do 0,2 |
16 | Opakowania tekstyliów | 15 01 09 | do 0,2 |
17 | Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone | 15 01 10* | do 0,2 |
18 | Opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego inne niż z azbestu, wyłącznie z pustymi pojemnikami | ex 15 01 11* | do 0,05 |
Jak uniknąć błędów przy klasyfikacji złomu?
Nie wystarczy polegać na intuicji. Pomocne będą: ocena techniczna danego elementu, dokumentacja techniczna, a także zasada domniemania, że jeśli czegoś się pozbywamy – jest to odpad. Warto także korzystać z katalogu odpadów i wskazanych w nim kodów. Dodatkowo warto pamiętać, że forma klasyfikacji zależy również od rodzaju prowadzonej działalności – inne obowiązki będą dotyczyć rolnika, inne firmy budowlanej, a jeszcze inne magazynu logistycznego.
Wolisz zlecić klasyfikację i odbiór złomu profesjonalistom?
Zobacz, jak działa kompleksowy odbiór i dokumentacja odpadów przemysłowych – Śląsk i okolice.
Dobrą praktyką jest spisanie protokołu odbioru, w którym jasno wskazujemy, czy dany przedmiot jest odpadem, czy pełnowartościowym produktem. W razie kontroli może to przesądzić o decyzji inspektora. Dotyczy to również zbierania odpadów od innych podmiotów, co wymaga osobnego wpisu do BDO.
Podsumowanie
Złom jest odpadem, gdy:
jest niepotrzebny i przeznaczony do usunięcia,
utracił wartość użytkową,
wymaga przetworzenia, by móc go ponownie wykorzystać,
pochodzi z rozbiórki, remontu, demontażu itp.
Złom NIE jest odpadem, gdy:
zachowuje swoje właściwości użytkowe,
może być bezpośrednio wykorzystany przez kolejnego nabywcę,
nie jest przeznaczony do utylizacji, ale do dalszego użytku.
Ostateczna decyzja zależy zawsze od kontekstu. Ale właściwa klasyfikacja to klucz do uniknięcia kar i błędów w ewidencji. Warto poświęcić chwilę na ocenę sytuacji, zanim zdecydujemy, czy mamy do czynienia z odpadem, czy nie. Dotyczy to także produkcji ubocznych, takich jak np. resztki płodów rolnych wprowadzanych na rynek – ich klasyfikacja może się różnić w zależności od dalszego przeznaczenia.
